Jerry Bates 1/4 scale Cessna 172 Skyhawk

[Gaui]

-- Úr grein eftir Kristján Má Unnarsson --

Flugvélar af gerðinni Cessna 172 Skyhawk skipa einstakan sess í flugsögunni. Tegundin er mest framleidda flugvél heims og því telja margir að hún geti með réttu borið titilinn vinsælasta flugvél sögunnar.

Allt frá því hún flaug fyrst árið 1955 hafa yfir 44 þúsund eintök verið smíðuð. 68 árum síðar er flugvélin enn í framleiðslu, en hlé var þó gert á smíði hennar um tíma.

fyrsta cessna 172.jpg (135.69 KiB) Skoðað 707 sinnum

Sú Cessna 172, sem telja má þekktasta hérlendis er án efa Frúin hans Ómars Ragnarssonar, TF-FRU. Ómar nýtti hana um áratugaskeið til að færa áhorfendum ógleymanlegt sjónvarpsefni heim í stofu.

791_2142.jpg (131.81 KiB) Skoðað 707 sinnum

Cessna 172 er einnig algengasta flugvél íslenska flugflotans og hefur svo verið í áratugi. Um fjörutíu eintök eru núna á íslensku loftfaraskránni.

Vinsældir hennar má einkum rekja til þess hversu einfalt er að fljúga henni og auðvelt að læra á hana. Hún þykir jafnframt áreiðanleg og traust og slysatíðni hennar er sú lægsta í einkaflugi.

„Það er svo auðvelt að fljúga henni. Svo er hún svo hrekklaus,“ segir Ómar. „Eftir að hafa flogið henni þúsundir tíma finnst þér að vængirnir á henni hafi vaxið út úr þér. Flugmaður og flugvél verða eitt.“

DF7D21B36CEF1D9515296858F1EDA3FDC57B58E5E89C8FD7E8EBF420FAAB4901_713x0.jpg (147.67 KiB) Skoðað 707 sinnum

Ómar segir flugvélina þó ekki skara fram úr á neinu sviði. Hún klifri ekki mest og sé ekki hraðfleyg. En þegar allir eiginleikar hennar leggist saman verði útkoman ein besta einkaflugvél sögunnar.

533891BEDF393BA8EF30F697326DF4691DFA23157134B128C6EAD164A6E1968D.jpg (131.98 KiB) Skoðað 707 sinnum

(Kristján Már Unnarsson, visir.is 7. febrúar 2022)

Eins undarlegt og það virðist vera, þá eru ekki mörg módel til af þessari flugvél. Aðrar kennslu- og einkaflugvélar eru mun algengari, til að mynda Piper Cub, en Cessnan hefur fengið að sitja á hakanum.

Ég var að leita að módeli til að smíða og fann þá að Jerry Bates hafði nýlega hannað og teiknað Cessna 172 Skyhawk. Ég náði mér í eintak af þessari teikningu frá Fighteraces í Englandi og, eftir að hafa skoðað hana vandlega í nokkra daga, þá hafði ég samband við SLEC í Englandi (þeir höfðu nýlega eignast Belair Kits) og pantaði eitt short-kit og auka balsapakka.

Það tók um mánuð að skera út kittið og taka til auka balsann, og í dag fékk ég tilkynningu um að nú væri pakkinn kominn til Dalvíkur.

20231127_105730.jpg (128.81 KiB) Skoðað 707 sinnum

Ég losaði allt úr pakkningunni og sorteraði útskornu partana frá aukabalsanum.

20231127_110327.jpg (143.14 KiB) Skoðað 707 sinnum

Svo byrjaði ég að losa útskurðinn úr brettunum og safna saman þeim hlutum sem eiga saman. Þetta er sérlega vel út skorið, lítið sót á viðnum og allt skorið í gegn, meira að segja 6mm krossviðurinn.

20231127_122348.jpg (142.76 KiB) Skoðað 707 sinnum

Meira síðar

[Sverrir]

Verður gaman að fylgjast með þessari hjá þér, á þó nokkuð marga tíma á full skala vélina og tók megnið af mínu flugnámi á hana.

[Gaui]

TF-FRU -- dagur 2

Það kom upp spurning hvort 84.25 tommur (214 sm), eins og sagt er á vef Jerry Bates væri virkilega 1/4 skali. Cessnan er með 11 metra vænghaf, svo 1/4 skali ætti að hafa 275 sm eða 108 tommur í vænghaf. Ég dró fram málbandið.

Á teikningunni mældust vænghelmingarnir 122 sm hvor og skrokkurinn er 29,2 sm. Samanlagt er þetta þá 273,2 sm. Sem sagt, eins nærri kvartskala og mögulegt er. Þá vaknar spurningin hvers vegna vantar tvo sentimetra upp á vænghafið? Við komum að því aftur síðar.

Ég lauk við að losa alla laserskornu hlutana úr brettunum og sortera þá saman eftir staðsetningu í módelinu. Þetta er sæmilega góð hrúga.

20231128_102903.jpg (143.81 KiB) Skoðað 678 sinnum

Svo fann ég til allt sem þarf til að setja stélflötinn og hæðarstýrin saman.

20231128_111754.jpg (144.84 KiB) Skoðað 678 sinnum

Þá uppgötvaði ég hvers vegna það vantaði tvo sentimetra upp á vænginn: teikningarnar eru ekki í alveg fullri stærð! Hér sést að ef annað endarifið á stélfletinum er á réttum stað, þá er hitt rúman sentimetra frá réttum stað. Þetta þýðir að ég get ekki notað teikningarnar til að smíða á, heldur bara sem viðmið.

20231128_111949.jpg (129.37 KiB) Skoðað 678 sinnum

Ég stillti upp afturbrún á stélfletinum og límdi rifin í raufarnar fyrir þau með CA lími. Svo setti ég krossviðar frambrúnina á. Þá kom í ljós að raufin fyrir S2 er ekki á ská, eins og hún þarf að vera, svo ég neyddist til að skera hana til.

20231128_112210.jpg (139.2 KiB) Skoðað 678 sinnum

Hér eru svo rifin að detta á. Það er gott að hafa rúðustrikunina undir. Hún hjálpar til að fá rétta afstöðu.

20231128_115218.jpg (148.25 KiB) Skoðað 678 sinnum

Þegar ég setti efri bitann í stélflötinn, þá kom í ljós að tvö rif voru ekki rétt skorin. Ég þurfti að stækka raufarnar á S1 og S2. Lítið mál og fljótgert.

20231128_121145.jpg (135.83 KiB) Skoðað 678 sinnum

Hér er svo grindin komin fyrir stélflötinn. Á morgun set ég 2,5 mm balsa klæðninguna á.

20231128_122054.jpg (144.78 KiB) Skoðað 678 sinnum

[Gaui]

TF-FRU -- dagur 3

Ég þurfti að búa til skinn á stélflötinn og notaði nokkrar mínútur til að vega balsann sem ég fékk með útskurðinum. Plöturnar voru allar frá 28 til 48 grömm, mjög vel valdar plötur og léttar.

20231129_092001.jpg (121.9 KiB) Skoðað 651 sinni

Ég notaði svo tvær léttustu plöturnar til að búa til annað skinnið á stélflötinn.

20231129_093433.jpg (140.44 KiB) Skoðað 651 sinni

Hér er skinnið að límast á stélflötinn. Ég notaði bæði stálkubba, sandpoka og klemmur til að fergja það niður. Stélflöturinn situr á fótum sem eru skornir með rifjunum, svo að hann ætti að vera nokkuð réttur.

20231129_100049.jpg (130.43 KiB) Skoðað 651 sinni

Ég setti saman hæðarstýrin og passaði að láta alla kubba inn í það sem þarf fyrir lamir og stýrisarm.

20231129_113758.jpg (144.96 KiB) Skoðað 651 sinni

Og hér er stélflöturinn og hæðarstýrin í límingu.

20231129_115923.jpg (139.21 KiB) Skoðað 651 sinni

[Gaui]

TF FRU -- dagur 4

Neðra skinnið er nú komið á stélflötinn. Nú þarf bara frambrúnarlista og endana.

20231130_102409.jpg (127.63 KiB) Skoðað 632 sinnum

Þá er það stélkamburinn. Það fyrsta sem ég uppgötvaði við hann er að aftari hlutinn á rifi V6 er allt of stuttur. Það munar alveg 15 millimetrum, svo ég var að skera út nýtt rif.

20231130_111651.jpg (135.96 KiB) Skoðað 632 sinnum

Það næsta sem ég fann var að þessir hlutar eru að mestu á lofti og, vegna þess að teikningin er ekki í réttri stærð, lítið hægt að stífa af á réttum stöðum fyrr en límingin byrjar.

20231130_113704.jpg (143.72 KiB) Skoðað 632 sinnum

En þegar límingin er komin, þá er þessi grind nokkuð stíf og stirð og þver (Slappaðu af! ég er gamall). Það tók mig góðan klukkutíma að púsla þessu saman. Á morgun klæði ég þetta með balsa og bý til hliðarstýrið.

20231130_120026.jpg (142.54 KiB) Skoðað 632 sinnum

[Gaui]

TF FRU -- dagur 5

Hliðar- og hæðarstýrin í dag.

Ég límdi rif og frambrún á hægra skinnið á hliðarstýrinu ásamt kubbum fyrir lamirnar. Svo pússaði ég niður afturbrúnina þar til ég náði að ProSkin klæðningunni sem ég hafði límt utan á balsann. Þegar þetta var orðið þurrt setti ég vinstra skinnið á. Afturbrúnin á hliðarstýrinu er sú þynnsta sem ég hef búið ti (2 x 0,3 mm Proskin) og svo sterk að það má skera mann og annan með henni. (Mynd á morgun)

20231201_105529.jpg (145.83 KiB) Skoðað 611 sinnum

Hæðarstýrin eru nú þurr og ég byrjaði að forma til endana með hefli og sandpappír. Mér finnst verulega gaman að hefla og pússa svona hluti.

20231201_114133.jpg (140.94 KiB) Skoðað 611 sinnum

Og hér eru nokkrar lamir komnar í. Ég á enn eftir að skera út úr lamagötunum og forma frambrúnina á stýrinu, Það kemur seinna.

20231201_121211.jpg (142.02 KiB) Skoðað 611 sinnum

[Gaui]

TF FRU -- dagur 6

Síðasti dagur í stéli.
Lamafestingar komnar inn í stélkambinn. Nú má líma skinnið á og ganga frá.

20231202_091934.jpg (126.3 KiB) Skoðað 591 sinni

Eitt sem kom á óvart: götin fyrir lamirnar á afturbrún stélflatar og frambrún hæðarstýra standast ekki á. Ég boraði nýtt gat á stélflötinn, dældi eins miklu og ég gat af freyðilími (PU lím) og stakk balsastöng í gatið. Þegar límið hefur freytt get ég borað aftur fyrir löminni og svo notað PU lím til að halda þeim í.

20231202_093143.jpg (138.56 KiB) Skoðað 591 sinni

Hér er hæðarstýri heflað og pússað til. Ég setti smá fylliefni í misfellur og þegar ég hef pússað það til, þá eru hæðarstýri tilbúin.

20231202_110438.jpg (139.7 KiB) Skoðað 591 sinni

Ég lofaði mynd af adturbrún hliðarstýris. Hér er hún. ProSkin frá Mikka Ref er alveg stórkostlegt þarna og myndar örþunna og hvassa afturbrún.

20231202_111619.jpg (142.62 KiB) Skoðað 591 sinni

Stélflöturinn heflaður og pússaður til.

20231202_113311.jpg (141.88 KiB) Skoðað 591 sinni

Hér eru allar stélfjaðrirnar nokkurn vegin tilbúnar. Smá pússivinna og þá má fara að leggja glerfíberinn á. Í næstu viku byrjum við á skrokknum.

20231202_122128.jpg (132.51 KiB) Skoðað 591 sinni

[Gaui]

TF FRU -- Dagur 7

Nú byrjar smíðin á skrokknum og þá er eins gott að hafa hjólastellið tilbúið. Ég fékk gamla Volvo stuðara hjá Birgi Sigurðssyni og niotaði einn þeirra til að skera út hjólastell. Ég dró upp útlínur þess af teikningunni og límdi það á álið. Svo sprautaði ég með fallegu lakki því að pappírinn bara brennur í burtu. Stellið er svo skorið út með slípirokki og skurðarskífu.

20231124_093023.jpg (146.67 KiB) Skoðað 561 sinni

Hér er stellið út skorið og bara eftir að beygja það.

20231124_102729.jpg (135.08 KiB) Skoðað 561 sinni

Sem betur fer er tæki á verkstæðinu til að beygja svona stykki og það var auðvelt að fá rétta formið á stellið.

20231124_105031.jpg (137.69 KiB) Skoðað 561 sinni

Það fyrsta sem maður límir af skrokknum er kassinn í kringum bensíntankinn. Þetta er límt með epoxý lími og þarf þess vegna góðan tíma til að harðna. Þetta þarf líka að vera nákvæmlega hornrétt, því að skrokkurinn raðast saman á þetta seinna.

20231204_110236.jpg (134.16 KiB) Skoðað 561 sinni

Hér eru M5 gaddarær komnar í skrokkgólfið. Hjólastellið skrúfast upp undir þetta.

20231204_121939.jpg (136.47 KiB) Skoðað 561 sinni

[Gaui]

TF FRU dagur 8

Mótorkassinn var tilbúinn og ég pússaði létt yfir allar hliðar hans áður en ég raðaði rifjunum og gólfinu á hann. Til að byrja með, þá komst F1 ekki upp á kassann vegna þess hvernig hjólastellsfestingin situr. Eftir nokkrar tilraunir og miklar vangaveltur renndi ég F1 upp á kassann aftanfrá. Þá komst það á sinn stað. Svo stakk ég fremsta hluta gólfsins undir kassann, á milli hans og rifs F1. Þetta hljómar flókið og er það. Það tók mig langan tíma að finna aðferð til að gera þetta án þess að saga eitthvað í sundur.

20231205_100653.jpg (116.46 KiB) Skoðað 534 sinnum

Svo gluðaði ég epoxý lími á öll samskeyti og renndi kassanum, F1 og gólfinu saman aftur. Það var reyndar auðveldara núna, vegna þess að límið virkaði sem smurning ("There's always time for lubrication"). Svo renndi ég F1a og F2 á sína staði. Nú þarf þetta bara að fá að harðna áður en ég reyni að stilla saman rifjum F3, F4 og vængsætunum.

20231205_102232.jpg (139.92 KiB) Skoðað 534 sinnum

[Gaui]

TF FRU -- dagur 9

Það vantaði raufar fyrir tvö langbönd á rif F-4, svo ég þurfti að finna út hvar þær áttu að vera og saga þær í rifið.

20231207_105825.jpg (106.86 KiB) Skoðað 517 sinnum

Eitt stykki, TS-2 var fallega laserskorið og kyrfilega merkt. Merkingin var svo djúpt í stykkið að hún náði nánast í gegn. Og auðvitað datt stykkið í sundur. Ég þurfti að búa til nýtt, því svona límingar virka yfirleitt ekki vel. Svo nuddaði ég trélími í merkingarnar á hinum stykkjunum sem voru svona vel merkt.

20231207_110934.jpg (140.88 KiB) Skoðað 517 sinnum

Svo notaði ég þessi TS stykki og RWF til að staðsetja afturgluggann. Nú lendi eg í vanda, því að hliðarteikningin af flugvélinni er bara 198 sm löng, en á að vera 208 sm. Teikningin er alls ekki rétt og í þetta sinn eru engar raufar og útskurðir sem staðsetja rifin. Ég þarf að áætla hvar skrokkrifin eiga að koma og ég byrjaði með F-5 og F-6.

20231207_112412.jpg (143.26 KiB) Skoðað 517 sinnum

Til að fá þetta allt rétt og beint, þá er ég byrjaður að búa til stóla eða undirstöður, sem skrokkurinn kemur til með að sitja á á meðan ég raða honum saman.

20231207_121243.jpg (145.45 KiB) Skoðað 517 sinnum